53- Bir vakit Mûsâ’ya doğru yolu bulasınız diye, hakla bâtılı ayıran Tevrat’ı vermiştik.
Peygamberler Hakk’tan getirdikleri ilâhi mesajlarla, semavi kitaplarla kavimlerini doğru yola, hidâyete sevk ederler. Onların doğru yola girmemelerine hiçbir neden yok. Olsa olsa inat, taassub, kibir, haset gibi nefsani engeller olabilir.
Bu engelleri aşmak iradeleri dâhilindedir. Yine âyet öncekilerin hallerini şimdikilerin şahsiyetinde anlatıyor. (Kevni sabık) Çünkü küfür bir millet, kalpler aynı.
Kitap söylendikten sonra Furkan’ın zikri tekit amaçlı Tecrit’tir.
Gelen kitap, Zebur gibi bir duâ kitabı değildi. Hakk ile bâtılı birbirinden ayıran hüküm kitabıydı. Doğru yolu gösterip insanları hidâyete çağırıyordu. İnsanlar ondan bigane olamazdı.Okuyup, anlayıp, mucibince amel etmeliydiler. Bu yüzden âyeti kerime hem kitabı tanıtıyor, hem kitabın geliş amacını açıklıyor. Hidâyete sevk ve teşvik ediyor.
Hz. Musa'nın nesebi; Musa b. İmrân b. Yashir b. Kahis b. Levi b. Yakub b. İshak b. İbrahimdir. Levi soyundan olduğu meşhur olmakla beraber İmrân ile Levi arasında daha fazla kişi bulunması ve silsilede zikrolunan isimlerin bu soyun meşhurları olması da muhtemeldir. Zira Hz. Yusuf'un Mısır'a girmesi ile Hz. Musa'nın Mısır'dan çıkışı arasında dörtyüz sene geçmiş olduğu naklediliyor. Doğrusunu Allah bilir.
‘Furkan’ aslında iki şey arasını kesin olarak ayırmak demektir. Hak ile bâtılı, küfür ile imanı, helâl ile haramı birbirinden kesip ayıran her şeye furkan denilir. İşte bu mânâ ile, Kur'ân'ın özel lakabı olmuştur. Tevrat da esasen hak ile bâtılı ayıran ilâhî bir furkandır. Bununla birlikte alimler şu manaları da vermişlerdir:
Furkan; Kur'ân'ın sıfatı olduğu gibi, Tevrat'ın da bir sıfatıdır.
Tevrat'taki şer'î hükümlerdir.
‘Yed-i beyza’ ve ‘asâ’ gibi mucizelerdir. Hz. Musa’ya verilen zafer ve ferahlıktır.
Burada atıf dolayısıyla furkanın Hz. Musa'ya kitap ile birlikte verilmiş olan başka kudret ve hakimiyet olması da mümkündür. Tur'dan kitap ile dönüp gelmesinde de bunun, hususî bir tecellisi olmuştur ki, gelecek âyet kısmen bunun açıklaması demektir. Şu halde dördüncü nimet Hz. Musa'nın Tur'dan kitap ile gelmesidir.
Ümmetimin dalâlet üzere birleşmemelerini Rabbimden diledim. Kabul edildi. Hadîs-i Şerîf
Yolların en iyisi, Allah (cc)’ın kitabıdır. Yolların en iyisi Muhammed (as)’ın gösterdiği yoldur. İşlerin en kötüsü, bu yolda yapılan değişikliklerdir. Bidatlerin hepsi dalalettir, sapıklıktır. Hadîs-i Şerîf