70- Yahudiler yine şöyle dediler: ‘Bizim için Rabbine duâ et de bize, onun mahiyetini açıklasın, çünkü sığırlar bizce birbirine benziyor, muhakkak ki biz Allah (cc) dilerse mutlaka emredileni bulur, hidâyete ereriz.’
Müfessirin-i kiram ‘Eğer onlar bu son sorularında ‘İnşaallah yaparız’ demeselerdi, yani Allah’tan medet ummasalardı, böyle bir sığır bulup kesemeyecekler, katil olma töhmetinden kurtulamayacaklardı. İnşaallah demeleri hürmetine Cenâb-ı Hakk böyle bir sığır bulmaya onları muvaffak etmiştir.
Çünkü hem orta yaş, hem tarla sürmemiş, su sulamamış, hem ayıpsız ve salma olmamış bir inek, insanlara göre bulunması çok zor, birbirine zıt vasıflar taşıyan bir inektir. Ama Cenâb-ı Hakk’a zor bir şey yok.
Çünkü o ezeli ilmiyle, kudretiyle, iradesiyle olmuşu olacağı bildiğinden diğer yandan aynı evsafta sığırı hazır etmiştir.
Biz görevimizi yapıp Allah’a tam manasıyla tevekkül etsek bütün işler asan olur, her şey yerini bulur. Gönlümüz hoş olur.
✾ ✾ ✾
İnsanların toplum hayatının gereği olarak birbirleriyle yaptıkları sözleşmelerin esaslarına uygun hareket etmelerinin, verdikleri sözleri mutlaka yerine getirmelerinin önemi üzerinde ısrarla duran İslam âlimleri, bu konuyu ekseriyetle ‘dilin âfetleri’ başlığı altında incelemişlerdir. Âlimler, herhangi bir vaadde bulunurken, ileride ahde vefâ göstermeyen bir kişi durumuna düşmemek için, yerine getirilemeyecek hususlarda düşünmeden hemen ‘evet’ demek yerine, söz veren tarafın ahdini yerine getirmesini engelleyen meşrû bir sebebin baş gösterebileceğini dikkate alarak, sözün ardından, ‘inşallah’ denilmesini tavsiye etmişlerdir.
Kim, yemin ederken ‘İnşallah’ derse, o kimse istisnai bir yemin etmiş olur. (Meselâ: Vallahi ben bu işi inşallah yapmayacağım, dedikten sonra, aynı işi yaparak yeminini bozarsa, kefaret vermesi lâzım gelmez. Çünkü yemin ederken, manâsı ‘Allah dilerse’ olan ‘inşallah’ sözü ile başlamıştır. Allah'ın dileyip dilemeyeceğini bilmediğinden ettiği yemin kesin bir yemin değil, belki istisnai bir yemindir.) Hadîs-i Şerîf