Sureler

Âyetin takdiri, ‘فَاِنْ خِفْتُمْ عَدوًُّا / Eğer düşmandan korkarsanız...’ şeklindedir. Anlaşıldığı için, meful hazfedilmiştir.

Ya da ‘Eğer düşman ve benzeri korkular bulunursa...’ takdirindedir. Çünkü ister düşman, isterse başka şeylerden korkulsun, bu hüküm mutlak olarak korku sırasında geçerlidir.

‘Namazın geçeceğinden korkarsanız’ şeklinde de olabilir.
 

Korku veya herhangi bir tehlike karşısında iseniz namazlarınızı yürüyerek veya binekli olarak kılınız.

Bu âyet, Yüce Allah’ın namaza verdiği ehemmiyeti müslümanın kalbine iyice yerleştirmektedir. Savaşçı mü’min, cephede silahın biri elinde diğeri başının üzerinde ölüm kusarken namaz ibadetini yerine getirir. Çünkü namaz mü’minin elindeki kılıç gibi koruyucu bir kalkandır. Namazı kılarak tehlike çemberi içindeyken Allah’a yakınlaşır.

Korku namazı iki çeşittir:

1- Savaşırken kılınan korku namazı. Âyette bu kastedilmiştir.

2- Savaş dışında kılınan korku namazı. Bu da Nisa sûresi 102. âyetinde zikredilen husustur: ‘Sen içlerinde bulunup da kendilerine namaz kıldırdığın vakit, onlardan bir kısmı seninle birlikte dursun...’

Savaş kızışıp, kimsenin savaşı terk etmesi mümkün olmadığı zaman,

İmamı Şâfiî’ye göre savaşta bulunan kimseler binekli ve yaya olarak, kıbleye veya aksi istikâmetlere doğru yönelerek namaz kılarlar. Rükû ve sücudlarını ima ile îfa ederler. Secdelerini yaparken başlarını biraz daha fazla eğerler. Nara atmadan sakınırlar.

Ebû Hanife’ye göre ise, yaya olan kimse savaş sırasında namazını tehir eder. Hz. Peygamberin ﷺ Hendek Günü’nde namazı tehir etmesi bu konuda delildir.

Korku namazında asıl olan, kafirlere karşı yapılan savaştır. Âsilerle savaş da, bu tür savaş hükmüne girer.

İnsanın kendisini müdafaa etmesi mubahtır. Fakat eğer saldıran kâfir ise, İslâm’ın hakkı ihlâl edilmesin diye nefsi müdafaa vâcibtir.

İnsanın malının alınması halinde yapılan savaşta, korku namazı hususunda iki görüş vardır:

‣ Bu esnada korku namazı kılmak caizdir. Hz. Peygamber ﷺ ‘Malı uğrunda öldürülen kimse şehid olur” buyurmuştur.

‣ Caiz değildir. Çünkü namazın hürmeti daha büyüktür.

Savaş dışında, yangın, boğulma ve vahşi hayvan gibi şeylerden duyulan korku ve alacaklının borcunu istemesinden ötürü, borçlunun güç durumda kalıp, bunu belirleyen delilleri ortaya koyamayacağı için hapsedilmekten korkması halinde, insan korku namazı kılabilir.
 

Emin olduğunuz vakit ise size bilmediklerinizi öğreten Allah’ın öğrettiği gibi Allah’ı anın!

Bu emre hem namaz hem de şükür girer:

‘Allah’ın size öğretip şartlarını ve rükünlerini beyân ettiği şekilde namazınızı kılın’ demektir. Namaz, “Allah’ı zikre (namaza) koşun” (Cuma, 9) âyetindeki gibi bazan ‘zikir’ diye adlandırılır.

‘Allah’a, size emniyet nimetini vermesinden dolayı şükrediniz’ manasındadır.

Korkudan bahsederken, şüpheye delalet eden إنْ geldi, bu da korkunun azlığına işaret eder. Emniyetin çokluğunu ve katiyyetini ifade için ise, kesinlik bildiren اِذَا kelimesiyle getirildi. Yani ‘Korkarsanız namazı yaya veya binekli kılın. Ama emniyet gelince ki; geleceği şüphesizdir, o zaman tüm şartlarına riayet ederek namaz kılın.’

‘Size nasıl öğretti ise...’ Allahu Teâlâ öğretme ve bildirme sûretiyle bize in’am etmiştir. Eğer O’nun hidâyeti olmasaydı bunlara ulaşamazdık.

‘Bilmediğiniz şeyleri...’ Bu tabir, Hz. Muhammed ﷺ’in peygamber olarak gönderilişinden önceki cehalet ve dalâlet zamanına işarettir.